De Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz), die op 1 juli 2023 in werking trad, vormt een belangrijke mijlpaal in de digitalisering van de zorgsector. Deze wet verplicht zorgaanbieders om specifieke gegevensuitwisselingen elektronisch te laten verlopen. Gebaseerd op normen die eenheid in taal en techniek binnen de zorgsector waarborgen.
De achtergrond van Wegiz
De Wegiz is ontworpen om elektronische gegevensuitwisseling te bevorderen op een uniforme en gestandaardiseerde wijze. Dit biedt zorgverleners en cliënten eenvoudig en veilig toegang tot relevante gegevens. Tegelijkertijd draagt de wet bij aan een verbeterde marktwerking binnen de zorg-ICT. Door het bevorderen van de interoperabiliteit tussen systemen worden zorgaanbieders minder afhankelijk van specifieke leveranciers.
Een ander belangrijk aspect van de Wegiz is het toezicht en de handhaving. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) houdt toezicht op de naleving van deze wet. Hierdoor zijn zorgaanbieders verplicht om te voldoen aan de gestelde eisen. Deze naleving benadrukt de noodzaak van compliance met de wet en de bijbehorende standaarden.
De essentie van de Wegiz
De Wegiz is gericht op het verbeteren van de kwaliteit van zorg door efficiëntere en betrouwbaardere gegevensuitwisseling. Dit wordt bereikt door:
- Het elektronisch delen en benaderen van gegevens tussen zorgverleners te stimuleren.
- Standaardisatie en interoperabiliteit te bevorderen om de afhankelijkheid van specifieke leveranciers te verminderen.
- Patiëntveiligheid te verhogen door zorgverleners tijdig te voorzien van de juiste informatie.
Daarnaast zorgt de Wegiz voor eenheid in taal en techniek. Dit betekent dat de standaardisatie van terminologie en gegevensdefinities nodig is om misverstanden te voorkomen en consistente communicatie te bevorderen. Technische vereisten, zoals interoperabiliteit tussen zorginformatiesystemen, worden ontwikkeld in samenwerking met het zorgveld, partners en ICT-leveranciers.
Hoe de Wegiz werkt
Een belangrijke praktische toepassing van de Wegiz is de Meerjarenagenda. Hierin zijn dertien gegevensuitwisselingen geïdentificeerd voor wettelijke verplichting. Deze agenda wordt regelmatig geactualiseerd in samenwerking met stakeholders en biedt een routekaart voor verdere implementatie.
Het Informatieberaad Zorg adviseert bij het adviseren over prioritering en implementatie van gegevensuitwisselingen. Daarnaast houdt de Tweede Kamer toezicht op de voortgang en keurt beleidsbeslissingen goed. Informatietechnologieproducten en -diensten die voor deze gegevensuitwisseling worden gebruikt, moeten voldoen aan de normen en standaarden. Zorgaanbieders zijn verplicht om uitsluitend gecertificeerde producten te gebruiken.
Twee soorten normen voor de Wegiz
| Generieke normen | Beschrijving |
| NEN 7510 | Informatiebeveiliging. |
| NEN 7512 | Gegevensuitwisseling. |
| NEN 7513 | Logging en verantwoording. |
| NEN 7516 | Veilige e-mailcommunicatie en chatdiensten. |
| NEN 7517 | Het registreren en uitwisselen van toestemmingen van zorggebruikers. |
| NEN 7518 | Stelt eisen aan identificatie en authenticatie van zorgverleners. |
| NEN 7519 | Lokalisatie van zorginformatie binnen een federatief model. |
| NEN 7520 | Autorisatie |
| NEN 7522 | Het ontwikkelen en beheren van standaarden in de zorg |
Specifieke normen
| Specifieke normen | Beschrijving |
| NEN 7540 | Basisgegevensset Zorg (BgZ) |
| NEN 7541 | Beeldbeschikbaarheid |
| NEN 7542 | Medicatiegegevens |
| NEN 7545 | eOverdracht |
| NEN 7546 | Acute zorg |
| NEN 7503 | Voorschrijven en ter handstellen medicatie |
| Toekomstige normen | Nieuwe standaarden voor specifieke gegevensuitwisselingen zijn gepland, maar nog niet definitief vastgesteld. |
Uitdagingen bij de Wegiz en mogelijke oplossingen
Hoewel de Wegiz veel voordelen biedt, zijn er ook uitdagingen. Zoals het waarborgen van semantische interoperabiliteit tussen systemen. En de focus van Nederlandse standaarden op ZIB’s. Deze kunnen de schaalbaarheid en internationale integratie belemmeren.
Mogelijke oplossingen liggen in de harmonisatie met internationale standaarden zoals FHIR en OMOP. En investeringen in programma’s zoals MedMij en CumuluZ. Deze programma’s versnellen de adoptie van standaarden en integreren architectuurprincipes uit DIZRA. Dit versterkt verder de interoperabiliteit.
Samenvatting
De Wegiz speelt een belangrijke rol in de digitalisering van de zorgsector. Door uniforme normen en certificeringseisen te hanteren, worden de kwaliteit van zorg verbeterd en de patiëntveiligheid gewaarborgd. De samenwerking tussen NEN, het Informatieberaad Zorg en de Tweede Kamer is hierbij cruciaal. Het succes van de Wegiz hangt echter af van de bereidheid van organisaties om te investeren in adoptie en compliance.