Digitale zorg staat op een keerpunt. De zorgvraag in Nederland groeit, terwijl het tekort aan zorgpersoneel blijft oplopen. Dit creëert een druk op zorginstellingen. Het benutten van interoperabiliteit, data en AI kan een belangrijke bijdrage leveren aan het toegankelijk en betaalbaar houden van de zorg. HL7 FHIR en openEHR spelen hierin een sleutelrol door systemen te verbinden en data te ontsluiten.
De evolutie van digitale zorg
In de evolutie van digitale zorg zijn globaal een drietal tijdperken te herkennen.
- Het digitalisatie tijdperk. De digitalisering van de zorg begon met het vervangen van papieren dossiers door elektronische systemen. Afdelingssystemen zoals radiologie, lab, en later het integrale EPD. Regionale systemen kennen we ook al lange tijd, bijvoorbeeld in de EDIFACT communicatie tussen huisarts en apotheek.
- Het connectiviteit tijdperk. De focus verschoof naar toegankelijkheid. Zorgportalen, apps en persoonlijke gezondheidsomgevingen (PGO’s) zorgden ervoor dat patiënten en zorgverleners gemakkelijker toegang krijgen tot medische gegevens. Initiatieven zoals MedMij en VIPP proberen een weg vrij te maken voor gestandaardiseerde gegevensuitwisseling van zorggegevens.
- Het datagedreven tijdperk. Het datagedreven tijdperk richt zich op het strategisch benutten van data. De belangrijkste pijlers zijn:
- Interoperabiliteit. HL7 FHIR zorgt voor gestandaardiseerde gegevensuitwisseling, terwijl openEHR uniforme dataopslag biedt.
- Datalagen. EPD’s worden aangevuld of vervangen door centrale datalagen die data opslaan en ontsluiten.
- Artificial Intelligence (AI). AI kan diverse datatypes combineren, zoals medische beelden, tekst en 3D-signalen, en bruikbaar maken voor diagnostiek, behandelingen en monitoring.
Het aanjaag effect van AI
We zitten in een transitie naar het datagedreven tijdperk in digitale zorg. AI jaagt deze transitie aan. Bijvoorbeeld met Foundation models, zoals grote neurale netwerken getraind op diverse medische data, die toepassingen mogelijk maken die van tevoren niet denkbaar waren. Of een AI model dat zowel beeldherkenning als tekstanalyse combineert om een volledig behandeloverzicht te genereren, wat artsen helpt sneller en effectiever te handelen.
De rol van HL7 FHIR en openEHR
HL7 FHIR en openEHR vormen samen de technische pijlers van interoperabiliteit in digitale zorg. HL7 FHIR excelleert in gestandaardiseerde gegevensuitwisseling tussen systemen via API’s. OpenEHR biedt een uniforme opslagstructuur voor het vastleggen en beheren van patiëntgegevens gedurende hun hele leven. Samen zorgen ze voor een toekomstbestendige en schaalbare infrastructuur. Ze stellen systemen in staat om innovatieve toepassingen te ondersteunen. FHIR maakt het eenvoudiger om AI-modellen te voeden en maatwerkapps te ontwikkelen, terwijl openEHR ervoor zorgt dat de gegevens die AI nodig heeft, toegankelijk en consistent blijven.
De impact
Zorgprofessionals ervaren direct de voordelen van datagedreven zorg. Stel je voor: een arts die een AI-tool gebruikt om een longscan binnen seconden te analyseren en een vroege tumor detecteert. Of een verpleegkundige die via real-time monitoring weet welke patiënt extra aandacht nodig heeft. Patiënten profiteren van gepersonaliseerde behandelingen en intuïtieve apps die hen helpen hun gezondheid beter te begrijpen en te beheren.
Wettelijke en technische drijfveren
De opkomst van regelgeving zoals de EHDS stimuleert de standaardisatie van gegevensuitwisseling. Dit dwingt EPD-leveranciers om betere API’s te ontwikkelen, wat interoperabiliteit en innovatie versnelt. HL7 FHIR en openEHR fungeren hierbij als verbindende factoren, waarmee gegevens veilig, gestandaardiseerd en uniform kunnen worden gedeeld en opgeslagen. AI is de technologie om met deze data de zorg te personaliseren.
Conclusie
We staan aan het begin van een nieuw tijdperk waarin interoperabiliteit, data en AI een aanjagende rol spelen. HL7 FHIR en openEHR spelen hierin een sleutelrol door systemen te verbinden en data te ontsluiten.
Het is nodig dat zorginstellingen zich gaan verder gaan verdiepen in het integreren van deze standaarden, het ontwikkelen van een roadmap voor het opdoen van ervaring met AI, en het maken van plannen om te voldoen aan nieuwe regelgeving zoals de European Health Data Space.