Digitalisering en gegevensuitwisseling vormen de kern van een toekomstbestendig zorgsysteem. Het Integraal Zorgakkoord (IZA) zet ambitieuze stappen om de standaardisatie van elektronische gegevensuitwisseling te realiseren, interoperabiliteit te verbeteren en databeschikbaarheid te optimaliseren. Het akkoord biedt een heldere visie op hoe de zorgsector de komende jaren moet transformeren.
De achtergrond van IZA
Het IZA streeft naar een landelijk dekkend netwerk van infrastructuren dat gegevensuitwisseling faciliteert op basis van open standaarden zoals FHIR en ZIB’s. Hiermee wil het akkoord een schaalbaar en toekomstbestendig zorgsysteem realiseren, waarin vendor lock-in wordt vermeden en interoperabiliteit wordt bevorderd.
De essentie van IZA
Één van de kernideeën van het IZA is dat elektronische gegevensuitwisseling tegen 2025 de norm moet zijn. Kerngegevens, zoals patiëntsamenvattingen en medicatiegegevens, moeten binnen 24 uur beschikbaar zijn voor zorgverleners. Om dit mogelijk te maken, worden standaarden zoals ZIB’s en FHIR gebruikt, die de consistentie en betrouwbaarheid van gegevensuitwisseling waarborgen. Hoewel dit een solide basis biedt, blijven verschillen in systemen en architecturen een uitdaging die verdere standaardisatie vereist.
De wettelijke verplichting tot elektronische gegevensuitwisseling, vastgelegd in de Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz), speelt hierbij een belangrijke rol. Deze wet vermindert administratieve lasten door eenmalige registratie en sector overstijgend gebruik van gegevens mogelijk te maken. Tegelijkertijd onderzoekt het ministerie van VWS hoe persoonlijke gezondheidsomgevingen (PGO’s) beter geïntegreerd kunnen worden in het zorglandschap. En hoe de Wegiz kan bijdragen aan internationale interoperabiliteit via de EHDS.
Het akkoord benadrukt ook het belang van een landelijk interoperabel netwerk van ICT-infrastructuren. Met generieke functies zoals identificatie, authenticatie en toestemming. Regionale initiatieven zoals CumuluZ worden hierin geïntegreerd om data-uitwisseling op een veilige en efficiënte manier te ondersteunen. Deze federatieve aanpak, waarbij gegevens bij de bron blijven, staat centraal in het bevorderen van schaalbaarheid en gegevensbeveiliging.
Om deze plannen te coördineren, neemt het ministerie van VWS de regie over interoperabiliteit en standaardisatie. Governance wordt versterkt door middel van pilots, een governance raad en de ontwikkeling van NEN-normen. Tegelijkertijd biedt de aansluiting bij de EHDS nieuwe kansen voor grensoverschrijdende samenwerking en gegevensuitwisseling, waarbij burgers meer zeggenschap krijgen over hun gegevens.
Hoe de IZA werkt
De praktische toepassing van deze plannen is duidelijk te zien in initiatieven zoals CumuluZ, dat lokale en landelijke infrastructuren verbindt om interoperabiliteit en databeschikbaarheid te verbeteren.
Uitdagingen bij IZA en mogelijke oplossingen
Hoewel het IZA veelbelovend is, zijn er ook uitdagingen. Verschillen in systemen en architecturen bemoeilijken de standaardisatie. Bovendien vergen de adoptie van PGO’s en de integratie met de EHDS aanzienlijke investeringen. Governance en harmonisatie tussen nationale en internationale standaarden blijven eveneens een prioriteit.
Er zijn oplossingen om deze uitdagingen aan te pakken. Het versterken van governance via pilots en het gebruik van NEN-normen biedt een basis voor standaardisatie. Initiatieven zoals CumuluZ kunnen helpen om nationale standaarden te harmoniseren met internationale vereisten.
Samenvatting
Het Integraal Zorgakkoord schetst een ambitieuze maar haalbare visie voor de digitalisering van de zorg. Door wettelijke verplichtingen, standaardisatie, sterke governance en regionale initiatieven zoals CumuluZ te combineren, wordt een toekomstbestendig zorgsysteem mogelijk gemaakt. De aansluiting bij de EHDS versterkt de internationale interoperabiliteit. Terwijl pilots en innovatie de basis leggen voor verdere verbeteringen.
Referenties
Kamerbrief over visie en strategie secundair datagebruik gezondheidszorg
Nationale visie en strategie gezondheidsinformatiestelsel
Integraal Zorg Akkoord, versie 1, september 2022
Kamerbrief over landelijk dekkend netwerk van infrastructuren
KPMG onderzoek verplichting landelijk dekkend netwerk
Verbetering rolinvulling bij standaard governance IT in de gezondheidszorg